Rodaki i okolica

Rodaki – wieś w Polsce położona w województwie małopolskim, w powiecie olkuskim, w północnej części gminy Klucze, przy drodze wojewódzkiej nr 791 Olkusz – Zawiercie, w paśmie Krajobrazowego Parku Orlich Gniazd. W Rodakach znajduje się 235 budynków mieszkalnych, są to domy jednorodzinne. Z najwyższego wzniesienia – Świniuszki (487 m n.p.m.) – roztacza się widok na Pustynię Błędowską i ruiny zamku w Ogrodzieńcu, oraz na panoramę Rodak.

Na zboczu Świniuszki od strony północnej znajduje się jaskinia Brzęczka (37 metrów głębokości). A u podnóża tejże góry od strony południowej wypływa bardzo malownicze źródełko o nazwie Źródło Miłości, dające początek rzece Minóżka.

Wieś otacza obszar lesisty usiany ostańcami, poprzecinany skalistymi dolinkami, stanowiący szlak turystyczny i rowerowy, jest to teren do wspinaczek i dla grotołazów.

Najcenniejszym zabytkiem wsi jest drewniany kościółek pod wezwaniem św. Marka, wzniesiony prawdopodobnie przed rokiem 1601 r., choć z analizy architektonicznej wynika, że część ołtarza jest starsza. Najprawdopodobniej już w 1325r był tu mały kościółek z sobotami, który to został w 1601 roku rozbudowany. Obok znajduje się drewniana dzwonnica z XVIII lub XIX wieku. Kościółek jest jednonawowy, częściowo z podcieniami, od północy zwieńczony zakrystią i otwartymi sobotami. Na pokrytym gontem dachu znajduje się barokowa wieżyczka. Przy jego budowie nie używano gwoździ. W głównym, późnobarokowym ołtarzu znajduje się obraz św. Marka. W bocznym ołtarzu kościoła znajdował się także posąg św. Mikołaja z początku XV wieku, który przeniesiony został do nowego kościoła w Rodakach. Zabytkową świątynię otaczał kamienny mur, który został w ostatnich latach zastąpiony drewnianym płotem. W 2001 roku kościółek został wpisany na listę obiektów drewnianych w Małopolsce i włączony do „Szlaku Architektury Drewnianej”. W roku 2006 został poddany gruntownej renowacji.

Rodaki mają swój pomnik przyrody wpisany do rejestru pomników dz. Nr 961 – lipę szerokolistną o obwodzie 350 cm. Według obliczeń uczniów SP w Rodakach jeszcze, co najmniej 2 lipy (przy kościele p. w. św. Marka) można by wpisać do rejestru pomników przyrody — jedna ma średnicę 117 cm, a druga — 123 cm.